Statik (Durağan) Elektrik Nedir?
Statik elektrik, elektronlar ile atomlar arasındaki hareketi ile meydana gelen elektrik olarak tanımlanmaktadır. Statik kelime anlamı: belirli bir süre hep aynı kalan, devinimi olmayan, durağan, duruk.
Statik (Durağan Elektrik Nasıl Oluşur?
Elektronlar ile atomlar arasında hareket ederken bir enerji ortaya çıkar, bu enerji statik elektrik oluşmasını sağlar.
İki farklı yüke sahip malzeme birbirine değdiği zaman bir elektron transferi oluşur. Bir tarafta negatif yükler birikirken diğer tarafta pozitif yükler yüklenir. Birbirine değen ortamlar ayrıldığı zaman ise yüzeylerde yük kalıntıları devam eder. Buna elektrostatik yüklenme denir. Elektrostatik yüklenme her yerde görülebilir.
Örnek vermemiz gerekirse, bulutların birbirine değmesi ile yüklenme meydana gelir. Yolda yürürken üzerimizde ve giysilerimizde elektrostatik yüklenme oluşur. Birbirine temas eden pek çok ortamda statik elektrik oluşumunu meydana gelir.
Statik Elektriğin Zararları
Statik elektrik farklı yüklerle yüklü olan cisimlerin birbirine tekrar temas etmesi sonucunda ortaya çıkmaktadır. Yüklü iki bulutun birbirine temas etmesi nihayetinde yıldırım meydana çıkar.
Diğer yüklü cisimlerin birbirine temasında da ark ve küçük çarpılmalar durumu bazen bir cisme dokunduğunuzda ya da başka biri ile tokalaştığınızda yaşayabilirsiniz. Bu çarpılamaların nedeni dokunulan cisim yada kişinin sizden zıt yüke sahip olması ve temas ile bu yüklerin boşalmasıdır.
Statik Elektrik için alınabilecek önlemler
Statik elektrik, çeşitli bilgisayar malzemelerine zarar verebilir. Bu zararın önüne geçebilmek için çeşitli yöntemler mevcuttur.
Donanım Malzemeleri için Statik Elektrik Önlemleri
Donanım birimlerinin statik elektriğe karşı korunması için yüklü olma durumlarında yükü boşaltmayı ortadan kaldıracak şekilde mufaza edilmeleri ya da yüklenmeye neden olmayacak şekilde montaj yapılması ve kullanılması gerekir.
Kasaya ve çalışma alanlarına montajda iletken olmayan montaj vidaları kullanılmalıdır. Parçalar metal olmayan ya da yüklenmelerine engel olacak şekilde muhafaza edilmelidir. Bunun için antistatik koruma sağlayan ambalajlar veyahut özel kaplama malzemeleri satın alma esnasında donanım birimleri ile verilmektedir.
Antistatik Çalışma Ortamı Nasıl Sağlanır?
Statik eletrikten korunmak için çalışma alanında topraklama sağlanmalıdır. Topraklama gerilim altında olmayan bütün tesisat kısımlarının, uygun iletkenler ile toprak içerisine yerleştirilmiş bir iletken cisme (elektrot) bağlanmasıdır.
Topraklama sayesinde cihaz üzerindeki kaçak akımlar ve statik elektrik toprağa akacaktır ve böylece elektrik dalgalanmalarından ve statik elektrik zararlarından koruma sağlanacaktır.
Çalışma ortamında çalıştığımız aletlerin ve kullandığımız malzemelerin yüklenmeye neden olmayacak şekilde kullanılması ve korunması gerekli bir durumdur. Araç ve gereçler çok defa bizi yüksek gerilimden koruyacak şekilde yalıtkan malzeme ile kaplıdır. Çalışma ortamındaki yüklenebilecek cihaz ya da malzemelerin topraklama ile yüklenmesi önlenebilir.
Bunun için yer döşemeleri çalışma masası ya da alanı antistatik malzemeden seçilebilir. Çalışmanız esnasında üstünüzdeki kıyafetlerde antistatik ürünler olmalıdır.
Kişisel Antistatik Önlemleri
Statik elektrik sürekli hareket halinde olduğumuz içn biz insanların da yüklenmesine neden olmaktadır ve gün boyu pek çok yerde bu yüklenme ve yük boşalmaları ile karşılaşabiliriz.
Donanım birimleri ile temas ya da kullanma öncesinde vücuttaki statik yükün boşaltılması önemli bir unsurdur. Aksi takdirde bu yük çalıştığımız parçalar üzerinden boşalma yapabilir ve bu parçalara zarar verebilir.
Bu yükü boşaltmak için çalışma öncesi toprağa temas eden zeminlere dokunarak yükü atabilirsiniz. Bunu için kalorifer petekleri, su boruları, çeşme ya da duvar uygun bir alan teşkil edebilir. Yine çalışma esnasında yüklenme durumuna karşı statik elektrik oluşumunu engelleyen antistatik eldiven kullanılabilir.
Manyetik Ortama Karşı Önlemler
Günlük hayatımızda pek çok yerde (elektrik şebekeleri, aydınlatma, haberleşme ağları, evimizin içerisindeki kablolar ve elektrikli aletler ve benzeri) manyetik alan oluşmakta ve bizi etkileyebilmektedir.
Bu alanlar insan sağlığı ile ilgli olumsuz etkilere neden olmaktadır. Bu alanların etkilerinden korunabilmek için manyetik alan oluşan yerlerden mümkün olduğunca uzak durmak ve o alanlarda daha uzak çalışmak gerekir.
Yakın olduğumuz zamanlarda ise süreyi mümkün olduğu derecede kısa tutmak sağlık açısından daha iyidir. Bilgisayar başında çok fazla çalışmak, televizyon ve elektronik aletlere yakın durmak, ev içi ve şehir elektrik şebekelerine çok yakın bulunmak bizim manyetik alandan etkilenmemize yönelik sebep olur.
Bu içerik, Siberdefter’in “Siberdefter Akademi” bölümü için oluşturulmuştur. Siberdefter Akademi insanlara ücretsiz ve kaliteli eğitim vermek amacı ile oluşturulmuş bir projedir.
